سفرهای هوایی، به‌ویژه برای افرادی که برای اولین‌بار پرواز می‌کنند، ممکن است همراه با چالش‌های مختلفی باشد. یکی از این چالش‌ها، مدیریت وزن بار و جلوگیری از اضافه بار در فرودگاه است. اضافه بار نه‌تنها هزینه‌های غیرمنتظره‌ای به همراه دارد، بلکه می‌تواند باعث ایجاد استرس قبل از پرواز شود. در این مقاله، نکاتی کاربردی برای مدیریت بار و جلوگیری از اضافه بار در فرودگاه ارائه می‌دهیم. همچنین با قوانین مربوط به اضافه بار در پروازهای داخلی و بین‌المللی آشنا می‌شویم.
اضافه بار چیست و چرا مهم است؟
هر هواپیما بر اساس مدل و نوع سوختی که مصرف می‌کند، می‌تواند تا وزن مشخصی را حمل کند. این وزن بین خود هواپیما، مسافر، چمدان و بار داخل کابین تقسیم می‌شود. با این توضیح هر مسافر اجازه دارد تا حد مشخصی بار با خود حمل کند. وزن و تعداد این بارها را هر ایرلاین در بلیت قید می‌کند.
اضافه بار به‌معنای بیشتر بودن وزن یا تعداد ساک‌های مجازی است که ایرلاین‌ها برای هر مسافر تعیین می‌کنند. هر ایرلاین محدودیت خاصی برای بارهای دستی و بارهای تحویلی دارد. رعایت این قوانین اهمیت دارد؛ زیرا هم امنیت پرواز را تضمین می‌کند و هم باعث کاهش هزینه‌های اضافی می‌شود.
هزینه‌های اضافه بار در پروازهای داخلی و بین‌المللی چگونه محاسبه می‌شود؟
در همه پروازهای سراسر جهان، نرخ اضافه بار برمبنای کلاس پروازی و مبدأ یا مقصد سفر محاسبه می‌شود. برای مثال پروازهای اکونومی مشمول بار مجاز کمتر و پروازهای بیزینس و فرست، مشمول بار مجاز بیشتر هستند. برای اینکه با این موضوع به‌طور شفاف‌تر آشنا شوید، ادامه مطلب را با دقت بخوانید.
هزینه اضافه بار بر اساس نوع کلاس پروازی
گفتیم که نوع کلاس پروازی (اکونومی، بیزینس و فرست کلاس) بر محدودیت بار و هزینه اضافه بار تأثیر دارد. معمولاً مسافران بیزینس و فرست کلاس می‌توانند تعداد ساک و میزان بار بیشتری با خودشان داشته باشند و از طرفی نرخ اضافه بار برای آن‌ها کمتر است.
هزینه اضافه بار بر اساس مقصد
مقصد پرواز نقش مهمی در تعیین هزینه اضافه بار دارد. در پروازهای داخلی، هزینه اضافه بار معمولاً بر اساس وزن اضافی و قیمت بلیت محاسبه می‌شود. برای مثال، در ایران، هزینه هر کیلوگرم اضافه بار در پرواز داخلی معمولاً بین ۱ تا ۱.۵ درصد قیمت بلیت است و قیمت نهایی با ۱۰درصد مالیات جمع و محاسبه می‌شود.
در پروازهای طولانی‌تر ممکن است هزینه اضافه بار بیشتر شود. از طرفی فرودگاه‌ها نیز قانون خودشان را دارند. برای مثال هزینه اضافه بار هواپیمایی آوا در مسیرهای بین‌المللی از مبدأ ایران به‌ازای هر کیلوگرم ۱.۵۰۰.۰۰۰ ریال است که با ۱۰درصد مالیات بر ارزش افزوده جمع شده و به مبلغ ۱.۶۵۰.۰۰۰ ریال می‌رسد. همچنین جریمه اضافه بار از مبدأ عراق ۱۰ دلار آمریکا و از مبدأ ترکیه ۱۵ دلار آمریکا اعلام شده است.
قوانین اضافه بار در ایرلاین‌های ایرانی چگونه است؟
محدودیت بار تحویلی در پروازهای داخلی و ایرلاین‌های ایرانی معمولاً ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم است و بار دستی مجاز در داخل کابین بین ۵ تا ۷ کیلوگرم. اکثر شرکت‌های هواپیمایی ایرانی هم برای سفرهای داخلی، به‌ازای هر یک کیلوگرم بار اضافه، بین ۱ تا ۱.۵درصد قیمت بلیت را به‌عنوان جریمه اضافه بار می‌گیرند. این قانون کلی ایرلاین‌هاست؛ اما با توجه به مقصد و نوع هواپیما ممکن است فرق کند. در جدول زیر برایتان قوانین معروف‌ترین ایرلاین‌های ایرانی را آورده‌ایم.
| نام ایرلاین | کلاس معمولی (کیلوگرم) | کلاس بیزینس (کیلوگرم) | هزینه اضافه بار |
| آوا ایرلاین | ۲۰ | ۲۵ تا ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| ایران ایر | ۳۰ | ۴۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| ماهان | ۲۰ | ۲۵ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| آسمان | ۲۰ | ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| آتا | ۲۰ | ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| تابان | ۲۰ | ۳۰ | ۱.۵درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| چابهار | ۲۰ | ۲۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| زاگرس | ۲۰ | ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| ساها | ۲۰ | ۲۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| قشم ایر | ۱۰ | ۲۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| کاسپین | ۲۰ | ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| کیش ایر | ۲۰ | ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| معراج | ۲۰ | ۳۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| وارش | ۲۰ | – | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| فلای پرشیا | ۲۰ | – | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
قوانین اضافه بار در پروازهای بین‌المللی چگونه است؟
ایرلاین‌های بین‌المللی محدودیت‌ها و هزینه‌های متفاوتی دارند. برای مثال ایرلاین‌های اروپایی معمولاً بار تحویلی مجاز را بین ۲۳ تا ۳۲ کیلوگرم تعیین می‌کنند. برخی ایرلاین‌ها مانند قطر ایرویز و امارات امکانات خرید اضافه بار آنلاین با تخفیف ارائه می‌دهند. در این میان، اگر بار شما شامل وسایل خاص (مانند تجهیزات ورزشی یا آلات موسیقی) باشد، باید قوانین ویژه‌ای را رعایت کنید.
در جدول زیر می‌توانید میزان بار مجاز و قانون اضافه بار ایرلاین‌های خارجی را ببینید.
جدول اضافه بار ایرلاین‌ها در پروازهای خارجی
| نام ایرلاین | کلاس معمولی (کیلوگرم) | کلاس بیزینس (کیلوگرم) | هزینه اضافه بار |
| آوا ایرلاین | ۲۵ از تهران و ۳۰ از استانبول | ۳۰ | از مبدأ تهران، ۱۶۵هزارتومان، از عراق ۱۰ دلار آمریکا و از ترکیه ۱۵ دلار آمریکا |
| ایران ایر | ۳۰ | ۴۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| ماهان | ۳۰ | ۴۰ | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
| آسمان | ۳۰ | اعلام‌نشده | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| آتا | ۳۰ (یک چمدان) | ۴۰ (دو چمدان) | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| تابان | ۳۰ | اعلام‌نشده | ۱.۵درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| زاگرس | ۲۵ | ۲۵ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| ساها | ۲۰ | ۲۰ | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| قشم ایر | ۳۰ | ۴۰ | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
| ترکیش ایر | ۲۰ | ۳۰ | هزینه اضافه بار به‌ازای یک بسته ۲۳ تا ۳۲ کیلوگرمی: ۸۰ دلار |
| قطر | ۲۰ تا ۲۵ | ۴۰ | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
| لوفت هانزا | ۲۳ | ۳۲ (دو چمدان) | یک‌درصد از قیمت بلیط به‌ازای هر کیلوگرم |
| KLM | ۲۳ (یک چمدان) | ۳۲ (دو چمدان) | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
| پگاسوس | ۲۰ | ۲۰ | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
| فلای دبی | ۲۰ تا ۳۰ | ۴۰ | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
| امارات | ۲۰ تا ۳۵ | ۴۰ | هزینه اضافه‌بار به‌ازای هر مقصد خارجی متفاوت است |
چگونه وزن بار خود را قبل از سفر کاهش دهیم؟
• استفاده از چمدان‌های سبک: چمدان‌های بزرگ و سنگین وزن بار را افزایش می‌دهند.
• پوشیدن لباس‌های سنگین: به جای گذاشتن لباس‌های سنگین در چمدان، آن‌ها را هنگام پرواز بپوشید.
• حذف اقلام غیرضروری: وسایلی که احتمالاً استفاده نمی‌شود را حذف کنید.
• بسته‌بندی بهینه: وسایل کوچک‌تر را در فضاهای خالی چمدان قرار دهید.
• قراردادن لوازم آرایش و عطر در بسته‌بندی‌های کوچک: استفاده از ظروف کوچک‌تر برای این اقلام، بی‌شک به کاهش وزن کمک کند.
چگونه بارهای غیرمعمول و وسایل بزرگ مانند تجهیزات ورزشی یا آلات موسیقی را حمل کنیم؟
برای حمل بارهای بزرگ یا غیرمعمول حتماً از قبل با ایرلاین هماهنگ شوید تا در فرودگاه به مشکل نخورید. برای مثال تجهیزات ورزشی مانند دوچرخه یا تخته اسکی، باید بسته‌بندی مناسبی داشته باشند تا نه خودشان آسیب ببینند و نه به وسایل سایر مسافران آسیب بزنند. همچنین برای حمل آلات موسیقی ممکن است به خرید صندلی اضافی یا پرداخت هزینه اضافه بار نیاز باشد.
چه زمانی بهتر است که بار اضافی را به عنوان بار دستی حمل کنیم؟
اگر وزن یا تعداد بارهای شما از محدودیت بار تحویلی فراتر رفته است، برخی اقلام را می‌توانید به‌عنوان بار دستی حمل کرد. البته باید توجه داشته باشید که:
• بار دستی‌تان باید در ابعاد و وزن مجاز ایرلاین باشد. معمولاً ایرلاین‌ها ابعاد ۵۰*۷۰ و وزن بین ۵ تا ۷ کیلوگرم را به‌عنوان بار دستی مجاز اعلام می‌کنند.
• وجود وسایل ممنوعه و حتی اسباب‌بازی‌هایی که شبیه اسلحه یا ابزارهای مکانیکی هستند، دردسرساز می‌شود.
• اقلام ارزشمند یا حساس بهتر است در بار دستی قرار داده شوند.
چطور اضافه بار را به‌صورت آنلاین و قبل از پرواز بخریم؟
بسیاری از ایرلاین‌ها امکان خرید اضافه بار را به‌صورت آنلاین و گاهی با تخفیف ارائه می‌دهند. با این کار شما ضمن اینکه امکان برنامه‌ریزی بهتر برای سفر دارید، از بروز استرس در فرودگاه جلوگیری کرده و در هزینه‌ها هم صرفه‌جویی می‌کنید.
برای خرید آنلاین اضافه بار، کافی است وارد وب‌سایت ایرلاین شوید و از بخش مدیریت بلیت، گزینه خرید اضافه بار را انتخاب کنید. اگر هم قبلاً بلیتتان را از سایت‌های دیگر یا آژانس‌‌ها خریده‌اید، کافی است کد ملی یا شماره گذرنامه‌تان را وارد کنید تا بلیت برایتان باز شود و سپس روی بلیت، گزینه خرید اضافه بار را انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که در زمان چک‌این فیزیکی باید میزان بارتان با آنچه به‌صورت آنلاین خریده‌اید، مطابقت داشته باشد.
نتیجه‌گیری
مدیریت بار و جلوگیری از اضافه بار در فرودگاه سفری آرام و بدون استرس را برای شما رقم می‌زند. با رعایت قوانین هر ایرلاین، بررسی وزن بار قبل از سفر، و خرید آنلاین اضافه بار، می‌توانید از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره نکات سفر، سایر مقالات آوا را مطالعه کنید یا از خدمات وب‌سایت استفاده کنید.
پرسش‌های متداول (FAQ)
۱- اگر بارم بیشتر از حد مجاز باشد، چه باید کنم؟
می‌توانید بار اضافی خود را به‌صورت آنلاین خریداری کنید یا در فرودگاه هزینه آن را پرداخت کنید.
۲- آیا میزان بار مجاز برای کودکان و نوزادان متفاوت است؟
بله، معمولاً میزان بار مجاز برای کودکان کمتر است. البته بهتر است قوانین ایرلاین خود را بررسی کنید.
۳- چگونه می‌توانم وزن بار خود را پیش از سفر بسنجیم؟
از یک ترازو خانگی یا ترازوی مخصوص چمدان استفاده کنید.
۴- آیا می‌توانم اضافه بار را به صورت اشتراکی با همسفران خود تقسیم کنم؟
برخی ایرلاین‌ها اجازه تقسیم وزن بار بین مسافران یک رزرو را می‌دهند؛ ولی ما این کار را به شما پیشنهاد نمی‌کنیم.
۵- آیا هزینه اضافه بار در پرواز رفت و برگشت متفاوت است؟
بله، هزینه اضافه بار ممکن است بر اساس مبدأ و مقصد و قوانین هر ایرلاین متفاوت باشد.
