سفر با هواپیما تجربه‌ای شگفت‌انگیز و خاطره‌انگیز است؛ عبور از میان ابرها، تماشای چشم‌اندازهای هوایی و رسیدن به مقصدی جدید، همه لذت‌بخش‌اند؛ اما گاهی اوقات، احساس ناخوشایندی مثل گرفتگی گوش این تجربه را تا حدی تلخ می‌کند. چه کودک باشید، چه بزرگسال، احتمالاً در هنگام صعود یا فرود هواپیما با این مشکل آشنا شده‌اید. در این مقاله از مجله آوا، به زبان ساده توضیح می‌دهیم چرا این اتفاق می‌افتد، چه راهکارهایی برای درمان گرفتگی گوش وجود دارد و چگونه می‌توانید با رعایت چند نکته ساده از بروز آن جلوگیری کنید.
گرفتگی گوش در هواپیما و دلایل آن
اگر تابه‌حال هنگام پرواز احساس درد، کیپ شدن، یا فشار در گوش‌هایتان داشته‌اید، احتمالاً دچار گرفتگی گوش در هواپیما یا باروترومای گوش شده‌اید. این اتفاق به‌ویژه هنگام صعود یا فرود هواپیما رخ می‌دهد و به این دلیل ایجاد می‌شود که تعادل فشار بین گوش میانی و هوای بیرون به هم خورده است.
علت گرفتگی گوش در پرواز، عملکرد نادرست لوله‌ای به نام شیپور استاش است که باید فشار را در گوش تنظیم کند. اگر این لوله به‌درستی عمل نکند، پرده گوش به‌خاطر تغییر فشار هوا کشیده می‌شود و ممکن است باعث درد گوش هنگام پرواز، افت شنوایی یا صدای زنگ شود.
روش‌هایی مانند بلعیدن مایعات، خمیازه کشیدن یا جویدن آدامس به باز شدن شیپور استاش و درمان گرفتگی گوش کمک می‌کنند. اگر سرما خورده‌اید یا دچار آلرژی هستید، احتمال این گرفتگی بیشتر می‌شود. خبر خوب اینکه با شناخت بهتر عملکرد گوش و رعایت چند نکته ساده، می‌توانید پروازی زیبا و بدون درد گوش را تجربه کنید.
روش های پیشگیری از گرفتگی گوش در پرواز
تغییرات سریع فشار هوا در طول صعود و فرود، فشار زیادی به گوش‌ها وارد می‌کند که اگر به درستی با آن مقابله نشود، به درد گوش هنگام پرواز منجر می‌شود؛ اما نگران نباشید، با رعایت چند نکته ساده، می‌توان از این مشکل پیشگیری کرد یا حداقل درمان گرفتگی گوش را ساده‌تر انجام داد.
بلع و خمیازه مکرر
در هنگام برخاستن و فرود با بلعیدن آب و مایعات یا خمیازه کشیدن، به شیپور استاش کمک کنید تا فشار داخل گوش تنظیم شود. مکیدن آب‌نبات یا جویدن آدامس هم خیلی مؤثر است.
استفاده از مانور والسالوا
جلوی دهان و بینی خود را با دست بگیرید و به‌آرامی هوا را به داخل بینی فشار دهید. این تکنیک برای متعادل‌سازی فشار بسیار کاربردی و ایمن است.
بیدار ماندن در زمان صعود و فرود
در این لحظات حساس، بیدار ماندن به شما اجازه می‌دهد تا به‌موقع از تکنیک‌های خوددرمانی استفاده کنید.
مصرف اسپری ضد احتقان بینی
اگر دچار گرفتگی بینی یا آلرژی هستید، حدود ۳۰ دقیقه پیش از پرواز و هنگام فرود از اسپری بینی استفاده کنید. این کار به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش گرفتگی گوش کمک می‌کند.
استفاده محتاطانه از قرص ضد احتقان
در صورتی که بیماری خاصی ندارید، می‌توانید با مشورت پزشک، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از پرواز از قرص ضد احتقان استفاده کنید. اگر باردار هستید یا فشار خون دارید، حتماً نظر پزشک را درباره مصرف این داروها جویا شوید.
مصرف داروهای ضد آلرژی
برای افراد مبتلا به آلرژی، مصرف آنتی‌هیستامین پیش از پرواز پیشنهاد می‌شود؛ چون التهاب شیپور استاش را کاهش می‌دهد و به پیشگیری از گرفتگی گوش در هواپیما کمک می‌کند.
استفاده از فیلترهای گوش EarPlanes
این گوش‌گیرهای ویژه، فشار هوا را به‌آرامی تنظیم کرده و از آسیب به پرده گوش جلوگیری می‌کند.
آبرسانی به بدن
قبل و در طول پرواز، آب کافی بنوشید. کم‌آبی باعث خشک‌شدن مخاط و افزایش احتمال گرفتگی گوش می‌شود.
پرهیز از مصرف الکل و کافئین
مصرف الکل و کافئین قبل از پرواز، آب بدن را کاهش داده و خطر گرفتگی گوش در پرواز را افزایش می‌دهند.
مشورت با پزشک در شرایط خاص
اگر مستعد گرفتگی حاد گوش هستید یا اخیراً جراحی گوش انجام داده‌اید، پزشک ممکن است راه‌حل‌هایی مثل لوله‌گذاری در پرده گوش را به شما پیشنهاد دهد.
روش های پزشکی برای درمان گرفتگی گوش
اگر با درد گوش هنگام پرواز مواجه شده‌اید و روش‌های ساده جوابگو نبوده‌اند، وقت آن است که از راه‌های پزشکی برای درمان گرفتگی گوش استفاده کنید. پزشک با بررسی علت اصلی، بهترین گزینه را به شما تجویز می‌کند.
- قطره‌های گوش: شامل ترکیبات ضدالتهاب مانند هیدروکورتیزون، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت یا ضد قارچ‌ها برای عفونت‌های خاص؛
- داروهای خوراکی: آنتی‌هیستامین برای گرفتگی ناشی از آلرژی، دکونژستانت برای کاهش التهاب و احتقان و داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد گوش هنگام پرواز؛
- اسپری‌های بینی: برای باز شدن مجاری بینی و کاهش فشار، مخصوصاً برای درمان گرفتگی گوش بعد از پرواز.
نکته: قبل از استفاده از هر روش درمانی، با پزشک متخصص مشورت کنید.
روش های خانگی برای درمان گرفتگی گوش
با رعایت این نکات و انتخاب بهترین روش متناسب با شرایطتان، می‌توانید به‌راحتی از شر گرفتگی و درد گوش هنگام پرواز خلاص شوید و از سفری زیبا و بی‌دغدغه لذت ببرید. اگر به‌دنبال راهی ساده و کم‌هزینه برای درمان گرفتگی گوش در هواپیما هستید، این روش‌های خانگی را امتحان کنید:
- کمپرس گرم یا سرد: پارچه‌ای گرم یا سرد را روی گوش قرار دهید تا التهاب کاهش یابد و احساس ناراحتی تسکین پیدا کند.
- استفاده از قطره‌های طبیعی: قطره‌هایی مثل روغن بادام شیرین یا روغن زیتون به نرم‌شدن جرم گوش کمک می‌کنند.
- قطره‌های گلیسیرین یا چای سرد: گزینه‌هایی ساده برای روان‌سازی مجاری گوش هستند.
- مانور والسالوا: این روش با بستن دهان و بینی و وارد کردن آرام هوا به بینی، به باز شدن شیپور استاش کمک می‌کند.
- گوش‌گیر مخصوص پرواز: این وسیله برای کاهش تغییرات ناگهانی فشار هوا در گوش حین صعود و فرود، بسیار مفید است.
- استراحت و مصرف مایعات: نوشیدن آب، استراحت کافی و پرهیز از مصرف الکل یا کافئین روند بهبود را سریع‌تر می‌کند.
نکاتی برای درمان گرفتگی گوش کودکان و نوزادان
گرفتگی گوش در هواپیما یکی از دغدغه‌های رایج والدینی است که با نوزاد یا کودک خود سفر می‌کنند. تغییر فشار ناگهانی در طول پرواز، به‌خصوص هنگام صعود یا فرود، ممکن است باعث درد گوش کودک هنگام پرواز شده و او را بی‌قرار کند. در ادامه، مؤثرترین روش‌ها برای پیشگیری و درمان گرفتگی گوش کودکان آورده شده است.
- تغذیه در زمان صعود و فرود: نوشیدن شیر یا مایعات در این زمان‌ها باعث تحریک بلع و تنظیم فشار گوش می‌شود.
- استفاده از پستانک: مکیدن پستانک نیز مانند تغذیه، به باز شدن شیپور استاش کمک می‌کند.
- اسپری بینی مخصوص کودکان: با تجویز پزشک، استفاده از اسپری نمکی بینی به مرطوب‌ماندن مجاری و کاهش فشار کمک می‌کند.
- آمادگی پیش از پرواز: اگر کودک دچار سرماخوردگی یا عفونت گوش است، پیش از سفر با پزشک مشورت کنید.
- گوش‌گیرهای مخصوص نوزادان: این ابزارها فشار محیطی را متعادل کرده و از تحریک پرده گوش جلوگیری می‌کنند.
- آرام‌سازی محیط خواب: با نور ملایم، بالش مناسب و موسیقی آرام، کودک را برای خواب آماده کنید تا کمتر متوجه تغییرات فشار شود.
- ماساژ ملایم اطراف گوش: در صورت درد، استفاده از کمپرس گرم و ماساژ ملایم اطراف گوش به کاهش درد کمک می‌کند.
- قطره گوش با تجویز پزشک: برای درمان گرفتگی گوش، پزشک ممکن است قطره مسکن یا ضد التهاب تجویز کند؛ هرگز سرخود از دارو استفاده نکنید.
- نوشیدن آب و مایعات بیشتر: مایعات کافی به حفظ رطوبت بدن و جلوگیری از مشکلات گوش در کودکان هنگام پرواز کمک می‌کنند.
آیا گرفتگی گوش خطرناک است؟
در اغلب مواقع، گرفتگی گوش بی‌خطر است و به‌مرور زمان برطرف می‌شود؛ اما در صورت بی‌توجهی یا تکرار زیاد، ممکن است به عفونت گوش، پارگی پرده صماخ یا افت شنوایی منجر شود. در صورت ادامه درد بیش از ۲۴ ساعت، حتماً با پزشک مشورت کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض گرفتگی گوش هستند؟
تجربه گرفتگی گوش در هواپیما ممکن است برای برخی مسافران فقط یک ناراحتی گذرا باشد؛ اما برای برخی دیگر، به یک دغدغه جدی تبدیل می‌شود. آیا می‌دانستید برخی افراد به دلایل خاص بیشتر مستعد این عارضه هستند؟ در ادامه، با گروه‌هایی آشنا می‌شویم که بیش از دیگران در معرض گرفتگی گوش قرار دارند:
- نوزادان و کودکان خردسال: در این گروه سنی، ساختار شیپور استاش باریک‌تر و حساس‌تر است و همین موضوع تعادل فشار را دشوار می‌کند.
- افراد با عفونت‌های تنفسی یا سینوسی: سرماخوردگی، سینوزیت یا آلرژی باعث التهاب مجاری تنفسی می‌شود و خطر گرفتگی را افزایش می‌دهد.
- کسانی که در زمان صعود یا فرود هواپیما می‌خوابند: خوابیدن در این لحظات باعث از دست رفتن فرصت بلع یا خمیازه می‌شود.
- افراد با سابقه عفونت‌های مکرر گوش میانی: این شرایط، عملکرد طبیعی شیپور استاش را تضعیف می‌کند.
- مبتلایان به آلرژی مزمن: التهاب مزمن راه‌های هوایی، عملکرد مجرای گوش را محدود می‌کند.
- افراد با ساختار غیرطبیعی شیپور استاش: این مشکل مادرزادی یا اکتسابی ممکن است تنظیم فشار را مختل کند.
- غواصان، کوهنوردان یا کارگران معادن: همه افرادی که در محیط‌هایی با تغییرات سریع فشار هوا کار می‌کنند.
سخن پایانی
گرفتگی گوش در هواپیما یکی از شایع‌ترین ناراحتی‌های سفر هوایی است که به‌ویژه هنگام صعود و فرود با درد گوش هنگام پرواز همراه می‌شود. این وضعیت اغلب موقتی است و با راهکارهای ساده‌ای مثل بلع، آدامس جویدن یا استفاده از اسپری بینی کنترل می‌شود. با آگاهی و رعایت چند نکته، می‌توان از این مشکل جلوگیری کرده و در صورت نیاز، برای درمان گرفتگی گوش از روش‌های مؤثر خانگی یا پزشکی بهره برد. اگر این مطلب برایتان مفید بود، پیشنهاد می‌کنیم سایر مقالات کاربردی و تخصصی مجله آوا در زمینه سفر هوایی را نیز مطالعه کنید.
پرسش‌های شما
چرا هنگام پرواز گوش می‌گیرد؟
تغییر سریع فشار هوا در صعود و فرود باعث برهم‌خوردن تعادل در گوش میانی می‌شود و به این ترتیب گرفتگی گوش در هواپیما رخ می‌دهد.
چگونه گرفتگی گوش در هواپیما را درمان کنیم؟
با خمیازه کشیدن، بلع، استفاده از مانور والسالوا یا اسپری‌های ضداحتقان می‌توان گرفتگی گوش را درمان کرد.
آیا گرفتگی گوش در هواپیما برای کودکان خطرناک است؟
مشکلات گوش در کودکان هنگام پرواز معمولاً موقتی است؛ اما در صورت سرماخوردگی یا عفونت ممکن است ناراحت‌کننده یا حتی دردناک باشد.
چه راه‌هایی برای جلوگیری از گرفتگی گوش در هواپیما وجود دارد؟
راه‌های پیشگیری از گرفتگی گوش شامل جویدن آدامس، استفاده از گوش‌گیر، مصرف داروهای ضداحتقان و بیدار ماندن در هنگام صعود و فرود است.
گرفتگی گوش بعد از پرواز چقدر طول می‌کشد تا برطرف شود؟
معمولاً گرفتگی گوش در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از پرواز رفع می‌شود؛ در غیر این صورت به بررسی و معاینه پزشک متخصص نیاز دارد.
آیا استفاده از آدامس در هواپیما به باز شدن گوش کمک می‌کند؟
بله، آدامس با تحریک عمل بلع، به باز شدن شیپور استاش و کاهش درد گوش هنگام پرواز کمک می‌کند.
چه زمانی باید برای گرفتگی گوش بعد از پرواز به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گرفتگی گوش در هواپیما بیش از ۲۴ تا ۴۸ ساعت ادامه یابد یا با درد شدید، افت شنوایی یا ترشح همراه باشد، باید به پزشک مراجعه شود.
