تصور کنید وارد کابین هواپیما می‌شوید، همه‌چیز آماده پرواز است؛ اما پس از مدتی احساس سرگیجه، تهوع و ناراحتی معده به سراغتان می‌آید. این حالت، تجربه‌ای رایج برای بسیاری از مسافران است که لذت سفر را به چالشی بزرگ تبدیل می‌کند. حالت تهوع در هواپیما به دلایل متعددی رخ می‌دهد و خوشبختانه راهکارهای مؤثری برای جلوگیری و درمان آن وجود دارد. در این مقاله، با بررسی دلایل و ارائه راهکارهای عملی برای جلوگیری از تهوع در پرواز، در کنار شماییم تا پروازی آرام و راحت را تجربه کنید.
چرا در هواپیما دچار حالت تهوع می‌شویم؟
احساس بدی که برخی مسافران در پرواز تجربه می‌کنند، فقط دلیل جسمی ندارد. گاهی علت حالت تهوع در هواپیما به عوامل روانی همچون اضطراب یا ترس از پرواز باز می‌گردد. این اختلال در واقع از ناهماهنگی بین پیام‌های دریافتی از چشم و گوش داخلی به مغز ناشی می‌شود؛ یعنی مغز اطلاعاتی متضاد از وضعیت حرکت دریافت می‌کند. وقتی بدن ساکن است، اما هواپیما حرکت می‌کند، مغز دچار سردرگمی شده و علائم بیماری مانند سردرد، سرگیجه، عرق سرد و تهوع ظاهر می‌شود.
از دیگر دلایل حالت تهوع در پرواز می‌توان به کم‌خوابی، گرسنگی، بوی نامطبوع کابین، فشار هوا و اضطراب ذهنی اشاره کرد. حتی فکر کردن به اتفاقات ناخوشایند پرواز ممکن است واکنش بدنی ایجاد کند. طبق مطالعات دانشگاه آکسفورد، تقریباً از هر سه نفر، یک نفر از این حالت رنج می‌برد. جالب است بدانید تهوع در هواپیما در بسیاری از افراد به‌ویژه کودکان و زنان بیشتر بروز می‌کند؛ بنابراین، آمادگی ذهنی، تنفس عمیق و حفظ آرامش در پیشگیری از این حالت‌ها بسیار مؤثرند.
چگونه با ترس از پرواز مقابله کنیم؟ راهکارهای مؤثر برای آرامش در سفر هوایی
راهکارهای جلوگیری از حالت تهوع در هواپیما و درمان آن چیست؟
خبر خوب اینکه می‌توانید با دانستن چند نکته ساده، از این حالت ناخوشایند پیشگیری کرده و سفر هوایی‌تان را با ذهنی آسوده و بدنی متعادل پیش ببرید. در ادامه این مطلب، با روش‌های کاربردی و اثبات‌شده پیشگیری از حالت تهوع در هواپیما آشنا می‌شویم.
بهترین صندلی را برای کاهش نوسان انتخاب کنید
یکی از مهم‌ترین راهکارهای جلوگیری از حالت تهوع در پرواز، انتخاب صندلی مناسب است. صندلی‌های روی بال هواپیما ثبات بیشتری دارند و در مقایسه با صندلی‌های بخش‌های جلو یا عقب، کمتر تحت تأثیر تکان‌های هواپیما قرار می‌گیرند. همچنین صندلی کنار پنجره کمک می‌کند تا افق را ببینید و هماهنگی بین چشم و گوش داخلی‌تان برقرار شود و به‌تدریج حالت تهوع در پرواز کاهش یابد.
روش انتخاب صندلی هواپیما: راهنمای کامل برای سفری راحت
آرام بنشینید و تنفس را تنظیم کنید
در زمان پرواز، تا حد امکان از جابه‌جایی و فعالیت بدنی زیاد بپرهیزید. با نشستن آرام روی صندلی و تکیه‌دادن سر به پشتی، تعادل بدن حفظ می‌شود. اگر احساس گرفتگی یا تنگی نفس داشتید، دریچه هوای بالای سر را تنظیم کرده و با تنفس عمیق، اکسیژن‌رسانی را بهبود دهید.
شب قبل از سفر خوب بخوابید
خواب ناکافی یکی از عوامل تشدیدکننده تهوع در پرواز است. بی‌خوابی باعث افزایش حساسیت سیستم عصبی می‌شود. اگر می‌خواهید پیشگیری از حالت تهوع در هواپیما را جدی بگیرید، شب قبل از پرواز خوب استراحت کنید. همچنین نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه یا چای مصرف نکنید.
از خوردن غذاهای سنگین و چرب خودداری کنید
مواد غذایی مناسب برای جلوگیری از تهوع در سفر هوایی نقش مهمی دارند. حداقل ۱۲ ساعت پیش از پرواز، از مصرف غذاهای چرب، تند یا خیلی شیرین اجتناب کنید. این مواد غذایی معده را تحریک کرده و حالت تهوع را تشدید می‌کنند. در عوض، غذاهای سبک مثل نان تست، میوه، سوپ یا موز بخورید.
از گیاهان دارویی استفاده کنید
نوشیدن دمنوش گیاهان دارویی همچون زنجبیل، گل‌گاوزبان و به‌لیمو از بهترین راهکارهای پیشگیری از تهوع در هواپیما است. همچنین چای زنجبیل، آب‌نبات زنجبیلی یا حتی کپسول‌های گیاهی، سیستم گوارش را آرام کرده و از تهوع جلوگیری می‌کنند.
قرص‌های ضد تهوع، گزینه‌ای مطمئن هستند
اگر سابقه تهوع در سفرهای هوایی دارید، مشورت با پزشک درباره مصرف داروی ضد تهوع برای سفر هوایی مفید است. داروهای ضدتهوع مانند دیمن‌هیدرینات (Dramamine) معمولاً خواب‌آور نیز هستند و باعث کاهش اضطراب می‌شوند. به یاد داشته باشید که این داروها را حداقل ۳۰ دقیقه قبل از پرواز مصرف کنید.
مدیتیشن و آرام‌سازی ذهن معجزه می‌کند
همان‌طور که نظامیان با تلقین ذهنی بر دریازدگی غلبه می‌کنند، شما هم می‌توانید با تکرار جملات مثبت مانند «من حالم خوبه» یا «هیچ مشکلی ندارم»، به مغز خود فرمان آرامش بدهید. قدرت ذهن را دست‌کم نگیرید. تمرین‌های ساده ذهن‌آگاهی و تن‌آرامی، مانند تمرکز بر تنفس و ماساژ ملایم نقاط فشار روی مچ دست نیز باعث آرامش ذهن و کاهش حالت تهوع در پرواز می‌شوند. فقط کافی است به لحظات خوشایند فکر کنید و به خود تلقین مثبت بدهید.
پلی‌لیستی از آهنگ‌های دل‌خواهتان دم دستتان بگذارید
موسیقی تأثیر زیادی بر روحیه دارد. گوش‌دادن به آهنگ‌های آرام‌بخش یا دل‌خواه، ذهن را از استرس و حالت تهوع دور می‌کند. دیدن فیلم یا کلیپ هم در این موقعیت‌ها پیشنهاد نمی‌شود؛ چون چشم‌هایتان روی صفحه حرکت می‌کند و دچار سرگیجه می‌شوید.
از پوشیدن لباس‌های تنگ بپرهیزید
لباس‌های راحت، آزاد و سبک کمک می‌کنند تا گردش خون در بدن بهتر انجام شده و از ایجاد احساس فشار یا تپش قلب جلوگیری شود. جوراب‌های بسیار تنگ ممکن است روی وضعیت بدنتان تأثیر منفی بگذارند؛ پس راحتی را در اولویت قرار دهید.
مطالعه نکنید!
ممکن است وسوسه شوید در طول پرواز کتاب بخوانید؛ اما مطالعه هنگام پرواز ممکن است مغز را دچار اختلال حسی کرده و تعادل داخلی بدن را بر هم بزند. اگر مستعد تهوع هستید، به‌جای مطالعه، چشمانتان را ببندید یا به یک نقطه ثابت خیره شوید.
ماساژ نقاط فشار را امتحان کنید
بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجلات علمی، ماساژ مچ دست (نقطه P6) تأثیر چشمگیری در کاهش حالت تهوع در پرواز دارد. با انگشت شست، مچ دست خود را به‌آرامی فشار دهید و چند ثانیه نگه دارید. این روش ساده و بدون دارو، در بسیاری از افراد نتیجه خوبی داشته است.
توصیه های پزشکی برای کاهش تهوع در هواپیما
پزشکان علاوه‌بر توصیه به انجام راهکارهای جلوگیری از حالت تهوع در پرواز، رعایت نکات زیر را ضروری می‌دانند:
- دارو را حداقل ۳۰ دقیقه قبل از پرواز مصرف کنید.
- در صورت بیماری زمینه‌ای، حتماً با پزشک مشورت کنید.
- اگر باردار هستید یا کودکی همراه دارید، نوع داروی ضد تهوع برای سفر هوایی و دوز آن اهمیت دارد.
چه کسانی بیشتر مستعد تهوع در هواپیما هستند؟
- نوزادان و کودکان ۲ تا ۱۲ سال به دلیل حساسیت گوش داخلی و افزایش احتمال گرفتگی گوش در پرواز؛
- مسافرانی که کم‌خوابی دارند یا دچار استرس هستند؛
- زنان باردار به علت تغییرات هورمونی؛
- افراد با سابقه میگرن یا اضطراب.
اقدامات بعد از پرواز برای بهبود حال عمومی
اگر در طول سفر هوایی با حالت تهوع در هواپیما مواجه شدید، نگران نباشید. پس از فرود می‌توانید با چند اقدام ساده حال خود را به‌سرعت بهبود دهید. حالت تهوع در پرواز ممکن است حتی پس از نشستن هواپیما ادامه داشته باشد؛ اما با مراقبت صحیح، احساس بهتری خواهید داشت. در اینجا تعدادی از راهکارهای مقابله با تهوع در پرواز برای بازگشت به تعادل فیزیکی و ذهنی پس از پرواز آورده‌ایم:
- کمی استراحت کنید: بلافاصله پس از رسیدن، یک مکان آرام برای دراز کشیدن پیدا کنید. حتی یک چرت کوتاه، بدن را از خستگی و تنش ناشی از پرواز بازیابی کرده و به درمان حالت تهوع در هواپیما کمک می‌کند.
- غذاهای سبک و مغذی بخورید: اگر تهوع خفیف دارید، غذاهای سنگین را کنار بگذارید. یک کاسه سوپ گرم، چای زنجبیل تازه یا میوه‌هایی مانند موز و سیب معده را آرام می‌کنند. این خوراکی‌ها نه‌تنها سبک هستند، بلکه خواص ضدتهوع نیز دارند.
- بدن خود را هیدراته نگه دارید: نوشیدن آب خنک یا آبمیوه طبیعی به تنظیم فشار خون و کاهش احساس تهوع کمک می‌کند.
- در صورت ادامه‌یافتن تهوع، حتماً پیش پزشک بروید: گاهی حالت تهوع در هواپیما نشانه‌ای از حساسیت شدید به حرکت یا مشکل گوارشی دیگر است که به بررسی تخصصی نیاز دارد.
یادتان باشد، درمان حالت تهوع در هواپیما فقط به راهکارهای جلوگیری از حالت تهوع در پرواز محدود نمی‌شود؛ اقدامات بعد از سفر نیز نقش مهمی در بهبود سریع حال عمومی دارند. با رعایت این نکات، هر پروازی را با آرامش به پایان می‌رسانید.
سخن پایانی
حالت تهوع در پرواز مشکلی شایع است که البته می‌توان آن را مدیریت کرد. با دانستن علت تهوع در هواپیما و استفاده از راهکارهای پیشگیری یا در صورت لزوم، درمان مناسب، می‌توانید سفری آرام و لذت‌بخش تجربه کنید. اگر به سفر با هواپیما علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌های دیگر مجله آوا را نیز بخوانید تا با مهارت بیشتری برای سفر هوایی آماده شوید.
پرسش‌های شما
چگونه از حالت تهوع در هواپیما جلوگیری کنیم؟
انتخاب صندلی مناسب (بال هواپیما)، مصرف غذای سبک، نگاه به افق بیرون، تنفس عمیق و پرهیز از نوشیدنی‌های سنگین از مؤثرترین روش‌هاست.
بهترین داروی درمان حالت تهوع در هواپیما چیست؟
داروهایی مثل Dramamine (دیمن‌هیدرینات)، چسب اسکوپولامین و داروهای گیاهی مثل دمنوش زنجبیل طبیعی از گزینه‌های رایج و مؤثر هستند.
چرا در هواپیما دچار حالت تهوع می‌شویم؟
اختلاف بین پیام‌های چشم و گوش داخلی باعث اختلال در تعادل حسی می‌شود که نتیجه‌اش حالت تهوع است.
چه مواد غذایی برای پیشگیری از حالت تهوع در هواپیما مناسب هستند؟
غذاهای سبک مانند نان تست، موز، سیب، سوپ و چای زنجبیل مناسب‌ترین گزینه‌ها هستند.
در صورت بروز حالت تهوع در پرواز چه کارهایی باید انجام دهیم؟
آب بنوشید، نفس عمیق بکشید، به بیرون نگاه کنید، چشمان خود را ببندید و از آدامس یا زنجبیل استفاده کنید.
