سفرهای هوایی از امن ترین روش‌های حمل‌ونقل در دنیاست؛ اما همچنان پرسش‌هایی درباره امنیت صندلی‌ها ذهن مسافران را درگیر می‌کند. آیا واقعاً صندلی در هواپیما وجود دارد که در صورت بروز حادثه، احتمال زنده ماندن در آن بیشتر باشد؟ آیا باید هنگام خرید بلیط به محل نشستن هم دقت کرد؟ در این مقاله از مجله آوا، با زبانی ساده و همراه با آمار و مثال‌های کاربردی، بررسی می‌کنیم که امن ترین قسمت هواپیما دقیقاً کجاست و چه عواملی در این موضوع نقش دارند. اگر همیشه پیش از پرواز نگران انتخاب صندلی هستید، این راهنما مخصوص شماست.
اهمیت انتخاب امن ترین جای هواپیما
حوادث هوایی آن‌قدر نادرند که اغلب نیازی به نگرانی درباره آن‌ها نیست؛ اما شاید انتخاب امن ترین قسمت هواپیما، خیالتان را از بابت امنیت پرواز راحت‌تر کند. طبق اعلام اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده، همه صندلی‌ها با استانداردهای ایمنی برابر طراحی می‌شوند و تفاوت معناداری در ایمنی آن‌ها وجود ندارد. با این حال، در هر حادثه خاص، شرایط متفاوت است و ممکن است بهترین مکان برای نشستن در هواپیما بسته به نوع سانحه تغییر کند.
به‌عنوان مثال، صندلی‌های عقب در بسیاری از سوانح، آمار نجات بیشتری داشته‌اند؛ اما این قاعده همیشگی نیست. امنیت هر نقطه از هواپیما، به عوامل پیش‌بینی‌نشدنی وابسته است؛ در نتیجه، مهم‌ترین عامل حفظ ایمنی پرواز، رعایت کامل دستورالعمل‌هایی است که خدمه پرواز برایتان توضیح می‌دهند.
بررسی انواع صندلی در هواپیما
| موقعیت صندلی | مزایا | معایب |
| صندلی عقب هواپیما | احتمال نجات بیشتر در برخی سوانح، دوری از ناحیه ضربه اولیه، نزدیک به بخش انتهایی و خروجی‌های پشتی | دوری از درهای اصلی جلو، احتمال جدایی از بدنه در سقوط شدید |
| صندلی میانی هواپیما | پایداری بیشتر در تلاطم‌ها، نزدیک به مرکز ثقل هواپیما، دسترسی مناسب به خروجی‌های اضطراری مرکزی | نزدیکی به مخازن سوخت در برخی مدل‌ها، احتمال آسیب در آتش‌سوزی |
| صندلی جلوی هواپیما | کم‌صداتر و راحت‌تر، پیاده‌شدن سریع‌تر پس از فرود، محبوب برای سفرهای تجاری | آسیب‌پذیرترین نقطه هنگام برخورد، هزینه بیشتر صندلی‌ها |
| صندلی کنار پنجره | منظره زیبا و آرامش بیشتر، تکیه‌گاه جانبی مناسب برای خوابیدن | دور بودن از راه فرار اضطراری، تأخیر در خروج در مواقع اضطراری |
| صندلی وسط | سپر انسانی از دو طرف، احتمال کاهش ضربه مستقیم | ناراحتی در طول پرواز، کمترین آزادی حرکت |
| صندلی کنار راهرو | خروج سریع‌تر در شرایط اضطراری، دسترسی آسان‌تر به سرویس و خدمه | احتمال برخورد با چرخ دستی یا مسافران، احتمال سقوط وسایل از محفظه بالای صندلی |
تفاوت ایمنی در بخش های مختلف هواپیما
انتخاب صندلی در هواپیما فقط به راحتی یا منظره محدود نمی‌شود؛ بلکه ایمنی نیز نقش مهمی در این تصمیم دارد. دانستن تفاوت‌های ایمنی در بخش‌های مختلف هواپیما، به شما در یافتن امن ترین نقطه هواپیما کمک می‌کند. در ادامه، ویژگی‌های هریک از بخش‌های هواپیما را بررسی می‌کنیم:
ایمنی قسمت عقب هواپیما
بسیاری معتقدند ایمنی قسمت عقب هواپیما بیشتر از سایر قسمت‌هاست. بررسی سوانح هوایی در ۳۵ سال تا سال ۲۰۱۵ نشان داده که سرنشینان صندلی‌های عقب، شانس بیشتری برای نجات داشته‌اند. دلیل آن چیست؟ هنگام سقوط، بخش جلوی هواپیما معمولاً اولین نقطه‌ای است که ضربه می‌خورد و به‌دلیل نزدیکی به موتور و تجهیزات حیاتی، بیشتر در معرض آسیب است؛ در مقابل، قسمت عقب با فاصله از منابع حرارتی و ضربه، گاهی حتی سالم‌تر باقی می‌ماند.
همچنین، داده‌ها نشان می‌دهند که صندلی‌های پشت بال‌ها، یعنی صندلی‌های عقب هواپیما معمولاً امنیت بیشتری دارند؛ پس اگر برایتان مهم است که در پرواز بعدی در امن ترین صندلی هواپیما بنشینید، شاید بهتر باشد جایگاه خود را کمی عقب‌تر انتخاب کنید.
ایمنی قسمت میانی هواپیما
ایمنی قسمت میانی هواپیما، به‌ویژه در پروازهای پرتلاطم، توجه بسیاری از مسافران را جلب کرده است. این بخش که معمولاً در محل اتصال بال‌ها قرار دارد، نزدیک به مرکز ثقل هواپیماست و هنگام عبور از چاله‌های هوایی یا توربولانس پایداری بیشتری دارد. در واقع، اگر به دنبال آرامش بیشتری در طول پرواز هستید، صندلی‌های میانی هواپیما انتخابی هوشمندانه است.
با اینکه ایمنی میانه هواپیما در تلاطم‌ها، عملکرد عالی خود را نشان داده است؛ اما نباید فراموش کرد که این بخش در نزدیکی مخازن سوخت قرار دارد و شاید از این نظر چندان امن نباشد. با این حال، نزدیکی به خروجی‌های اضطراری یکی از مزایای مهم این قسمت است. در ادامه صحبت از امن ترین نقطه هواپیما باید بگوییم که قسمت میانی هواپیما شاید گزینه ایدئالی نباشد؛ اما در بسیاری از شرایط، جایی امن و مطمئن است.
ایمنی در بخش جلویی هواپیما
بخش جلویی هواپیما به‌دلیل فاصله‌‌داشتن از موتورها، محیطی آرام‌تر و کم‌صدا فراهم می‌کند و برای بسیاری از مسافران، امن ترین صندلی هواپیما از نظر راحتی به حساب می‌آید. با وجود این در سوانح هوایی، جلوی هواپیما معمولاً نخستین نقطه‌ای است که ضربه را دریافت می‌کند.
به‌همین دلیل، ایمنی قسمت جلویی هواپیما در مواقع برخورد شدید پایین‌تر در نظر گرفته می‌شود. اگرچه خروج سریع‌تر و فضای راحت‌تر، انتخاب صندلی‌های این قسمت را وسوسه‌برانگیز می‌کند؛ اما در انتخاب امن ترین قسمت هواپیما، باید به عوامل دیگری مانند محل اصابت ضربه و ساختار بدنه نیز توجه کرد.
ایمنی راهرو، صندلی وسط و صندلی کنار پنجره هواپیما
وقتی صحبت از امن ترین نقطه هواپیما می‌شود، نوع صندلی نیز اهمیت پیدا می‌کند. صندلی کنار راهرو به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر به خروجی اضطراری برسید؛ اما در شرایط بحرانی، ممکن است در معرض سقوط اشیای داخل قفسه‌های بالای سرتان باشید. از سوی دیگر، نشستن کنار پنجره هواپیما، منظره‌ای دل‌انگیز و آرامش‌بخش پیش رویتان قرار می‌دهد؛ اما در زمان ترک هواپیما، شما آخرین نفری هستید که خارج می‌شود.
صندلی وسط با داشتن سپر انسانی در اطراف، شدت ضربات را کاهش می‌دهد؛ اگرچه از نظر راحتی، انتخاب دل‌خواهی نیست. در نهایت، ایمنی راهروی هواپیما فقط یکی از عوامل موثر بر ایمنی پرواز است. انتخاب بهترین صندلی به ترکیبی از موقعیت، راحتی و دسترسی به خروجی‌ها بستگی دارد، نه فقط محل نشستن.
عوامل مؤثر بر ایمنی صندلی هواپیما
ایمنی هر صندلی در هواپیما فقط به محل قرارگیری آن محدود نمی‌شود. عوامل متعددی از جمله طراحی ساختاری هواپیما، نوع حادثه، رفتار انسانی و حتی شرایط پروازی مانند توربولانس نیز تعیین می‌کنند که امن ترین قسمت هواپیما یا حتی امن ترین صندلی هواپیما دقیقاً کجا قرار دارد. در ادامه، نقش هر یک از این عوامل را در ایمنی هواپیما بررسی می‌کنیم:
طراحی ساختاری هواپیما
بدنه هواپیما به گونه‌ای طراحی شده که در برابر فشار و برخورد مقاوم باشد؛ اما میزان آسیب در بخش‌های مختلف آن یکسان نیست. بخش جلویی هواپیما، در حوادث شدید بیشترین آسیب را متحمل می‌شود؛ در حالی که بخش عقب معمولاً از آسیب مستقیم در امان می‌ماند. قسمت میانی هواپیما نیز به دلیل قرارگیری در مرکز ثقل، در برخی شرایط پایدارتر عمل می‌کند؛ بنابراین بررسی ویژگی‌های ساختاری هواپیما نیز در تشخیص اینکه امن ترین قسمت هواپیما کجاست، موثر است.
طراحی داخلی و محل صندلی
وجود خروجی‌های اضطراری در نزدیکی شما، نقش مهمی در حفظ ایمنی و سلامتتان دارد. همچنین، فاصله صندلی‌ها و جنس مواد به‌کاررفته در ساخت آن‌ها، در کاهش شدت آسیب موثر است. این عوامل به‌همراه محل قرارگیری صندلی، در تعیین امن ترین صندلی هواپیما اهمیت دارند.
نوع حادثه
در فرود اضطراری روی آب، صندلی‌های نزدیک به بال هواپیما که دسترسی راحت‌تری به خروجی‌ها دارند، امن‌تر ظاهر می‌شوند. همچنین زاویه و جهت برخورد نیز ممکن است موقعیت ایمن‌تر را تغییر دهد؛ بنابراین درک موقعیت‌های مختلف و نوع حادثه نیز بر تعیین نقطه امن هواپیما اثرگذار است.
رفتار انسانی
آگاهی از محل خروجی‌های اضطراری، پیروی از دستورالعمل‌های ایمنی و حفظ آرامش در شرایط بحرانی، در افزایش احتمال نجات و حفظ سلامت مسافران نقش حیاتی دارد. واکنش‌های درست گاهی حتی از محل نشستن مهم‌ترند.
شدت تلاطم (توربولانس)
برای کسانی که از پروازهای ناآرام هراس دارند، نشستن در نزدیکی بال‌ها بهترین گزینه است. این ناحیه در مرکز ثقل قرار دارد و در برابر تکان‌های ناگهانی، آرامش بیشتری فراهم می‌کند. چنین صندلی‌هایی شاید امن ترین نباشند؛ اما برای سفری آرام، بهترین گزینه‌اند.
نکات ایمنی هنگام رزرو صندلی هواپیما
انتخاب صندلی در هواپیما فقط به راحتی یا منظره بیرون از پنجره خلاصه نمی‌شود؛ ایمنی نیز نقشی کلیدی دارد. دانستن چند نکته کاربردی هنگام رزرو بلیط، تفاوت چشمگیری در تجربه پرواز و حتی شانس نجات در شرایط اضطراری ایجاد می‌کند. در ادامه، به توصیه‌هایی برای یافتن امن ترین قسمت هواپیما اشاره می‌کنیم:
انتخاب صندلی در قسمت عقب: اگر گزینه‌ای برای انتخاب دارید، صندلی‌های عقب معمولاً امن‌تر هستند. آمار نشان داده‌اند که در بسیاری از سوانح، بخش عقبی کمترین آسیب را دیده است.
نزدیکی به خروجی‌های اضطراری: صندلی‌های نزدیک به درب‌های خروج اضطراری، سریع‌ترین مسیر تخلیه را در مواقع بحران فراهم می‌کنند. حتی اگر فضای پا کم باشد، اولویت با ایمنی است.
توجه به آموزش‌های ایمنی: به دستورالعمل‌هایی که پیش از پرواز ارائه می‌شود با دقت گوش دهید. دانستن محل خروجی‌ها، یکی از کلیدی‌ترین عوامل نجات است.
استفاده از کمربند ایمنی: بستن کمربند در طول پرواز، به‌ویژه هنگام توربولانس، احتمال آسیب را به‌شدت کاهش می‌دهد. در امن ترین صندلی هواپیما هم، کمربند ضامن سلامت شماست.
بررسی مسیر پرواز: اگر مسیر از مناطق کوهستانی یا آبی عبور می‌کند، موقعیت صندلی را هوشمندانه انتخاب کنید. صندلی مناسب، در کنار دریافت آموزش‌ها و حفظ آرامش، امن ترین نقطه هواپیما را برای شما رقم می‌زند.
بررسی آمار و داده‌های حوادث هوایی
در بررسی سه تحقیق معتبر درباره ایمنی صندلی‌های هواپیما در سوانح هوایی، نتایج شگفت‌انگیزی به دست آمده است. مجله Popular Mechanics در سال ۲۰۰۷ با تحلیل داده‌های سوانح NTSB، نشان داد که امن ترین نقطه هواپیما در عقب آن قرار دارد؛ صندلی‌های پشتی با نرخ نجات ۶۹درصد، در مقایسه با ۴۹درصد در صندلی‌های جلویی، بیشترین ایمنی را داشتند.
تحقیق دوم از مجله Time نیز در سال ۲۰۱۵ همین نتایج را تأیید کرد. آن‌ها با بررسی ۱۷ سانحه بزرگ دریافتند که صندلی‌های یک‌سوم عقب هواپیما کمترین میزان تلفات را داشته‌اند؛ اما حیرت‌انگیزترین داده‌ها از سقوط کنترل‌شده یک بوئینگ ۷۳۷ در مکزیک به‌دست آمد؛ جایی که دانشمندان با نصب ماکت انسان در صندلی‌ها متوجه شدند که هنگام سقوط، صندلی‌های بخش عقبی به‌طور چشمگیری امن‌ترند. در مجموع، هر سه تحقیق به‌روشنی تأیید می‌کنند که امن ترین صندلی هواپیما معمولاً در بخش عقب، پشت بال‌ها و دور از نقطه برخورد اولیه قرار دارد؛ بنابراین هنگام رزرو بلیت‌های بعدی، اگر امکان انتخاب صندلی را دارید، نگاهی دقیق‌تر به نقشه کابین هواپیما بیندازید و با آگاهی، جایگاه خود را انتخاب کنید.
دانستنیی های جالب درباره هواپیما
سخن پایانی
در نهایت، نمی‌توان با قطعیت گفت که امن ترین قسمت هواپیما فقط یک بخش خاص است؛ چرا که عوامل مختلفی مانند نوع حادثه، طراحی هواپیما و حتی رفتار مسافران در این موضوع نقش دارند. با این حال، داده‌ها نشان می‌دهند که قسمت عقب هواپیما، در بسیاری از سوانح به‌عنوان امن ترین نقطه هواپیما شناخته شده است. انتخاب صندلی هوشمندانه، آگاهی از خروجی‌های اضطراری و رعایت نکات ایمنی، امنیت پرواز را افزایش می‌دهد. اگر به دانستنی‌های جذاب و کاربردی درباره سفرهای هوایی علاقه دارید، حتماً سایر مقالات مجله آوا را مطالعه کنید و با دستی پر از اطلاعاتی ناب، راهی سفر شوید.
پرسش‌های شما
کدام قسمت هواپیما در زمان سقوط ایمن‌تر است؟
قسمت عقب هواپیما طبق آمار در بسیاری از سوانح هوایی ایمن‌تر از بخش جلو گزارش شده است.
آیا نشستن در انتهای هواپیما باعث افزایش ایمنی پرواز می‌شود؟
بله، بررسی‌های آماری نشان می‌دهند که ایمنی در صندلی‌های عقب بیشتر از سایر بخش‌ها است.
صندلی کنار پنجره امن‌تر است یا کنار راهرو؟
از نظر خروج اضطراری، صندلی کنار راهرو برتری دارد؛ اما از نظر آسیب مستقیم تفاوت چندانی ندارند.
آیا صندلی‌های نزدیک به بال هواپیما ایمنی بیشتری دارند؟
بله، به‌دلیل نزدیکی به مرکز ثقل، این صندلی‌ها در برابر تلاطم پایدارتر هستند.
آیا کلاس پروازی (اکونومی یا بیزینس) در ایمنی پرواز تأثیر دارد؟
خیر، ایمنی بیشتر به محل صندلی و شرایط حادثه وابسته است تا کلاس پروازی.
در صورت وقوع شرایط اضطراری، کدام صندلی نزدیک‌ترین مسیر خروج را دارد؟
صندلی‌های کنار درهای خروج اضطراری، سریع‌ترین مسیر تخلیه را فراهم می‌کنند.
آیا ایمنی پرواز در هواپیماهای بوئینگ با ایرباس تفاوت دارد؟
ایمنی پرواز بیشتر به طراحی مدل هواپیما و نگهداری آن مربوط است، نه صرفاً برند سازنده.
